Categorie: liedjes

Over twee maanden zijn er weer verkiezingen. Maar verwacht niet teveel van de politieke campagnes en de muziek die erbij wordt gebruikt, want de provinciale verkiezingen leven altijd net effe wat minder (ondanks dat partijen voornemens zijn om er meer aan uit te geven dan gebruikelijk). Daarom heb ik een top-10 campagnemuziek uit het verleden gebundeld, een toplijstje die de kracht en de risico’s van een campagneplaat laat zien.

10) Flikker van Agt het raam uit!

Liedjes óver politici pakken zelden goed uit voor de betreffende politici. HANG YOUTH zong over Rutte, Lubach over Baudet, Kikkerspuug over Nijpels, Vlafkat over Lubbers, De Aanslag over Balkenende en dan negeren we maar even alle diss raps over Wilders. Van Agt verslaat iedereen: over hem werden drie (punk)nummers geschreven: deze, deze en deze. Laatstgenoemde werd iconisch omdat het de boeken inging als het eerste Nederlandstalige punknummer én vanwege de tekst natuurlijk: “Roomse mondje ging van kwek-kwek-kwek-kwek”.

9) Dancing queen

Politici weten dat één moment je kan maken of breken. Bij Liz Truss was het ofwel de krop sla ofwel de video van Beyoncé na afloop die erg hard binnen kwam. Theresa May deed een verwoede poging om tijdens het congres van haar ‘Tories’ zichzelf als hip te profileren. Want ja, ze ziet er dan uit als een omaatje, maar ze is heus lekker soepel in de heupen. Dat wilde ze bewijzen op de klanken van ABBA’s Dancing Queen en dat werd… zeer ongemakkelijk.

8) Overwinning claimen

Hoe claim je een overwinning? Simpel, zegt Marcon, One More Time! Een pareltje op uitslagenavond in Nederland was Pechtold die onder de klanken van Trumpets de overwinning claimt. “You see that girl with the big tic tac (…) Head to the floor, girl!” Hij werd er zelf ongemakkelijk van. Rutte die met de klanken van Coldplay’s Viva La Vida opkomt (“It was never, never an honest word, that was when I ruled the world”) was net íets onschuldiger. In dit interview bespreek ik ze.

7) Zelfspot

We blijven nog even bij Rutte. Toen hij in 2019 zijn tekst kwijt was in het debat en riep om zijn assistente Caroliene, knipoogde hij bij de uitslagenavond naar dit incident door op te komen met ‘Sweet Caroline’. CDA en PvdA hadden het daarvoor al over dezelfde boeg gegooid door na een pijnlijke nederlaag met zelfspot te reflecteren: CDA deed dat in 2012 met Tubthumping (“I get knocked down but I get up again”) en PvdA in 2017 met Waterloo.

6) Profileren met muziek

Eigenlijk is campagnemuziek natuurlijk bedoeld om jezelf te profileren. Je positioneert jezelf bijvoorbeeld als iemand van het volk of als iemand die heel hip is. Bij nummers 4 t/m 1 zie je hoe het kan werken, maar het mooie aan Forum voor Democratie is dat zij een nummer gebruiken dat inhoudelijk ook goed past bij hun vrijheidsstandpunt: Leef van André Hazes.

5) Den Uyl is in den olie

Liedjes over politici zijn meestal negatief, zie 10, en dat geldt ook voor deze track. Het is echter geen boos lied, maar een carnavalslied. En saillant: de artiest is óók een politicus: Boer Koekoek. Oftewel, we zien een politicus die samen met Vader Abraham op carnavaleske wijze vertelt wat hij van de premier vindt. Den Uyl is dronken van de olieperikelen ten tijde van de oliecrisis.

4) Boze artiesten

Donald Trump trok zich niets aan van welk-advies-dan-ook en daarmee joeg hij artiesten tegen zich in het harnas doordat hij zonder toestemming hun muziek gebruikte. Andere politici luisteren wel naar boze artiesten, en dat gebeurde nogal eens. Henk en Henk van Het Goede Doel werden bijvoorbeeld boos toen Wilders hun nummer België gebruikte, Borsato toen PvdA zijn nummer Rood gebruikte en dat gold ook voor Willy Alberti toen CDA Een Glimlach van een Kind wilde gebruiken. Een klassieker in dit verhaal is Born in the USA. Raegan wilde met dat nummer Amerika als trots land neerzetten, maar Bruce reageerde: ten eerste is het een anti-Amerika lied en ten tweede: ik ben een democraat! Raegan trok het nummer direct terug.

3) Yes we can!

Obama gebruikte niet alleen muziek van Bruce, maar bewust ook van donkere artiesten om zijn achtergrond te onderstrepen. Iconisch werd ook het nummer Yes We Can van will.i.am. Normaliter adviseer ik politici geen eigen nummers te laten schrijven, vaak loopt dat niet goed af, maar bij Obama kon het. Te meer omdat zijn lijfspreuk werd gekozen als titel en refrein van het nummer. Pareltje!

2) Godfather van de Nederlandse campagnemuziek

De godfather van de campagnemuziek in Nederland is natuurlijk Bob Fosko. Hij werd jarenlang succesvol ingezet door dé campagnepartij van Nederland: de SP. Hij maakte een reeks prachtige nummers waarin heel duidelijk de campagnekoers werd uiteengezet, het socialistische gedachtegoed werd overgedragen en de lijsttrekker in het zonnetje werd gezet.

1) Don’t Stop

Als je het hebt over steengoede campagnemuziek, roepen velen direct Don’t Stop van Fleetwood Mac voor de campagne van Bill Clinton. Oogt wellicht als een veilige keuze, maar het nummer heeft alles wat de Amerikaanse kiezer toen nodig had. Het was nostalgisch (voelt als: vóór acht jaar Bush was alles beter, daar willen we naar terug), zonder dat het dit expliciet uitsprak. Daarnaast was het energiek en uptempo. Een lekkere meeklapper. En de live-uitvoering met grote artiesten was een schot in de roos.

“Geld, dat doet ertoe bij de FIFA”, zo sprak Van Gaal toen hij werd gevraagd naar zijn mening over gastland Qatar. Een blik op de muzikale omlijsting van het WK 2022 geeft hetzelfde beeld. Sponsoren worden op hun wenken bediend, maar het schiet het doel voorbij. Dit jaar geen Shakira of Ricky Martin, maar een mengelmoes aan soundtracks. Biedt fanmuziek wellicht uitkomst?

CHECK VOOR ALLE INFORMATIE: WKMUZIEK.NL

Allereerst een blik in het verleden. Sinds jaar en dag brengt de FIFA officiële soundtracks uit (denk aan ‘Waka Waka’ van Shakira) en dat wordt vaak gecombineerd met lokale artiesten die fanmuziek uitbrengen (denk aan ‘Wij houden van Oranje’ van Hazes). Op deze manier verbindt muziek de supporters, draagt het bij aan collectieve herinneringen en voegt het sfeer toe in tv-uitzendingen of in stadions.

Dit jaar besloot de FIFA niet één anthem uit te brengen, maar een selectie. In een ronkend persbericht noemde de voetbalorganisatie dat een creatieve aanpak zodat verschillende nummers van verschillende artiesten de aandacht krijgen. Dat één van deze nummers ‘Arhbo’ heet (vrij vertaald: welkom thuis) en een ander anthem ‘Vamos A Qatar!’ toont aan dat er aan sportswashing wordt gedaan. Het resultaat van de wildgroei is niet alleen dat er geen één nummer is dat bij het publiek beklijft, maar ook dat sponsoren vrij baan krijgen om hun eigen anthems te lanceren. Deze officiële sponsoranthems bevatten ook nog teksten die weinig appelleren aan de tijdsgeest: voor Coca Cola werd een sample van ‘A Kind of Magic’ gebruikt, voor Budweiser ‘Everybody Wants To Rule The World’ en voor Hyundai ontwikkelde popgroep BTS een nummer met de tekst: “We gonna touch the sky, before the day we die”.

De gewetensbezwaren die de organisatie duidelijk niet heeft, lijken er wél te zijn bij Nederlandse artiesten. Ongetwijfeld gesterkt door maatschappelijke discussies, en merken die daardoor afzien van commercials, wordt er beduidend minder fanmuziek ontwikkeld als andere jaren. Sint & Piet, Mart Hoogkamer en Jan Biggel hebben een aardige poging gedaan, maar de nieuwe Wolter Kroes lijkt nog niet gevonden. Maar goede prestaties van het Nederlands Elftal kan alles veranderen… 

CHECK VOOR ALLE INFORMATIE: WKMUZIEK.NL

Voor de mensen die écht geloofden dat Netflix passé is nadat ze voor het eerst tegenvallende cijfers rapporteerden: niets is minder waar. Dat beweer ik door een blik op de meest gestreamde song van dit moment in de wereld. Dat klinkt tamelijk bizar, maar het is toch echt zo.

Kate Bush met Running Up That Hill uit 1984 staat momenteel namelijk op de tweede plek en ze zit Harry Styles op de hielen. De reden? Het gloednieuwe seizoen van de Netflix-serie Stranger Things. Het seizoen speelt zich af in de eighties en het favoriete nummer van hoofdpersoon Max Mayfield is dit nummer van Bush. In de openingsaflevering kunnen kijkers niet om het nummer heen. Kijkers die het nummer daarna klaarblijkelijk massaal streamen op Spotify.

Eerder schreef ik al over de backcatalogi van grote artiesten. Sterker nog, onderzoek toont aan dat de groei van Spotify eigenlijk alleen maar komt door oude muziek, waarbij het effect van series groot is. Een lekker appeltje voor de dorst dus. Boomers wisten dit natuurlijk allang, want het werd in een van de laatste DWDD-afleveringen behandeld, intussen alweer twee jaar terug. Een lekker appeltje voor de dorst van Kate dus. En eigenlijk vind ik het wel wat hebben, zo’n toplijst met oud en nieuw werk door elkaar.

Afgelopen week was het zover: Rutte IV. En dus spookte dat ene nummer door mijn hoofd… Daarover straks meer. Eerst even een klein stapje terug in de tijd, met een overzicht van liedjes die over politici verschenen door de jaren heen.

Van Agt wordt uw führer
een pornoheld
seks wordt obscuurder
neuken kost geld

Soms is het lastig om de geschiedenis te betrappen als je er midden in zit, zoals Geert Mak graag betoogt. In 1977 was dat zeer goed mogelijk. De punkhype was vanuit Amerika en Engeland komen overwaaien, Ramones en Sex Pistols waren intussen gerenommeerde protestmuzikanten, en Nederland wachtte op de eerste punkhit. Toen justitieminister Dries van Agt besloot dat er geen pornofilms meer in grote bioscopen mocht worden uitgezonden, schreef Paul Tornado het lied ‘Van Agt Casanova’ met daarin de tekst “seks wordt obscuurder, neuken kost geld”. Uiteraard kreeg de conservatieve Christen nog een veeg uit de pan van de antireligieuze progressieve punker: “Roomse mondje ging van kwek-kwek-kwek-kwek”.

Paul Tornado was niet de enige punker die aandacht had voor Van Agt, Rakketax (nummer: ‘Van Agt’) en Tedje en de Flikkers (ook zij noemden hun nummer ‘Van Agt’) hadden ook nog wel wat te vertellen aan Van Agt. Uit het nummer van Tedje en de Flikkers:

Je denkt dat je een held bent
De redder van het land
De koning van het moraal
Maar je bent een stomme rechtse lul
Flikker Van Agt het raam uit!

Ook dit jaar hadden punkers dus weer een conservatief politicus gevonden om zich tegen af te zetten. De punkers van Hang Youth, die niet bepaald bekend staan om hun poëtische rookgordijnen, zongen voor de verkiezingen van 2021: ‘Ik geef een nier voor geen Rutte IV’. Het mocht niet baten.

Eén was tot daar aan toe
Twee dacht ik nog: och
Drie is fucked up
Maar vier is gewoon grof
Ik geef een nier, voor geen Mark Rutte IV

Punkers die zingen over politici… het gooit ons terug in de tijd. Tussen Hang Youth en de Van Agt-liederen hadden we bijvoorbeeld Kikkerspuug met ‘Ed Nijpels’, De Nixe met ‘Vonhoff’, Blafkat met ‘Lubbers’ en De Aanslag maakte een hele EP met ‘De Puinhopen van 8 jaar Balkenende’. Het behoeft geen toelichting dat het allemaal punknummers waren. Vooral het nummer Lubbers, waarbij zo vaak en zo hard mogelijk “Lubbers, tyfuslul” werd geroepen, was opvallend.

Hang Youth’s opmars is een welkome afwisseling, want anno nu zijn de meeste nummers over politici ordinaire diss raps aan het adres van Geert Wilders – die meestal zo smakeloos zijn dat ik hier maar geen voorbeelden opsom. En natuurlijk Arjen Lubach: hij had in 2019 een hit met het nummer ‘Bed in bed dan Baudet’. Verder is er de laatste jaren amper gezongen over politici. En dat terwijl we best een aardige traditie kennen met – naast de Van Agt-protestsongs – bijvoorbeeld hiphoptrack ‘Janmaat’ en het carnavalshitje ‘Den Uyl is in den olie’.

Hij moet ’t maar versieren, bij al die arabieren
Als haremmeisje met een blonde pruik
Ik zie hem daar al dansen, knipogen en sjansen
Jopie met z’n blote witte buik
En mocht ’t daar niet lukken bij die Arabier
Dan rijden we voortaan op lekker schuimend bier

Het laatste nummer is een spraakmakende samenwerking tussen de atypische politicus Boer Koekoek en Vader Abraham, met een vette knipoog naar de oliecrisis. Koekoek is hiermee de enige Nederlandse politicus die ooit op nummer één heeft gestaan. Eclatant was dat dit werd bereikt met een nummer over een andere politicus.

Meer over politiek en muziek? Check campagnemuziek.nl!

De meest bezongen stad ter wereld móet wel New York zijn. Iedereen kent Frank Sinatra’s ‘New York, New York’ of Alicia Keys’ ‘Empire State of Mind’. Mensen die mij kennen zal het niet verbazen dat ik vooral lekker ga op The Strokes’ ‘New York City Cops’ of LCD Soundsystems ‘New York, I Love You, but You’re Bringing Me Down’. En als je voor de gein deze wiki afspeurt zal je vanzelf constateren dat er voor ieder wat wils tussen zit.

Ik wil het nu hebben over een ander plekje in Amerika: Alabama. Naar mijn smaak een tamelijk kleurloze staat, omgeven door spraakmakende staten zoals Florida, Texas, Mississippi en het muziekminnende Tennessee. Het ligt in het zuiden van Amerika en dat zuiden ligt in de jaren zeventig behoorlijk onder vuur. Notoire mopperkont Neil Young – die zich dan al onmogelijk heeft gemaakt in Buffalo Springfield en supergroep Crosby, Stills, Nash & Young – klaagt in zijn succesvolle soloplaat After the Goldrush (1970) over het conservatieve zuiden. In het nummer ‘Southern Man’ zingt hij over een blanke zuiderling die zijn slaven misbruikt. Young vraagt zich hardop af waar donkere mensen deze misstanden aan te danken hebben, wanneer ze worden terugbetaald door de southern man en Young refereert naar het kruisbranden door de Ku Klux Klan – een organisatie die in Tennessee ontstond.

Young heeft succes met de plaat en zijn geklaag over de southern man, en dat kon hij wel gebruiken nadat zijn eerste twee soloplaten matig waren ontvangen. Never change a winning team, dus bij zijn volgende plaat ging hij nog wat verder in zijn gemopper. Het legde hem wederom geen windeieren: Harvest (1972) werd zijn meest succesvolle plaat. Het nummer ‘Alabama’ is een soort vervolg op ‘Southern Man’, met wederom een middelvinger naar racisme. Let maar eens op de zinsnede “See the old folks tied in white ropes”.

In de hitlijsten sneeuwt het nummer wellicht een beetje onder omdat Neil Young op dezelfde plaat klappers brengt als ‘Heart of gold’, ‘Old man’ en ‘The needle and the damage done’. Of kijk nu op Spotify: ‘Alabama’ behoort tot de minst gestreamde nummers van de plaat. Desalniettemin lokt hij reacties uit. Vlakbij Alabama (in Jacksonville, Noord-Florida) timmert ene Ronnie Van Zant aan de weg en hij vindt de kritiek op Alabama maar niks. Hij breekt in 1973 door met zijn band Lynyrd Skynyrd: op de plaat ‘(pronounced ‘lĕh-‘nérd ‘skin-‘nérd)’ staan onder andere de klassiekers ‘Free Bird’ en ‘Gimme Three Steps’.

Bij hun vervolgplaat in 1974 (‘Second Helping’) gebruiken ze hun bekendheid om eens flink af te zetten tegen Neil Youngs gemopper. Wat is er nou mis met het zuiden? “Well I hope Neil Young will remember, a Southern man don’t need him around, anyhow” zingt Van Zant in het nummer dat ook maar gewoon ‘Sweet Home Alabama’ moet heten – een reactie op Youngs werk. De groep breekt door met dit nummer, dat ook vandaag de dag nog steeds succesvol is. Het staat bijvoorbeeld sinds de eerste editie van de Top 2000 tussen de bovenste 500 nummers.

Een grapje, aldus Van Zant. Hij kan niet vaak genoeg noemen hoe erg hij Young waardeert. Young moppert normaliter dan wel graag, in dit geval waardeert hij Van Zant evengoed, want Youngs nummers krijgen extra aandacht. Ze dragen T-shirts van elkaar en ze praten over het uitbrengen van nieuw werk met of van elkaar. Het komt helaas niet zo ver: Ronnie Van Zant overlijdt (samen met twee andere bandleden) door een vliegtuigongeluk in 1977. Neil Young brengt een ode aan de band door binnen twee maanden live on stage het nummer ‘Sweet Home Alabama’ te vertolken. Er zijn helaas geen beelden van, wel een audiofragment.

Van Agt wordt uw führer
een pornoheld
Seks wordt obscuurder
neuken kost geld

Soms is het lastig om de geschiedenis te betrappen als je er midden in zit, zoals Geert Mak graag betoogt. In 1977 was dat wél goed mogelijk. De punkhype was vanuit de Verenigde Staten en Engeland komen overwaaien, Ramones en Sex Pistols waren intussen gerenommeerde protestmuzikanten, en Nederland was aan het wachten op de eerste punkhit. Ik beschrijf de opkomst van dit intrigerende genre in mijn boek GELOOF DE HYPE! Toen onze justitieminister Dries van Agt besloot dat er geen pornofilms meer in grote bioscopen mochten worden uitgezonden, schreef Paul Tornado het lied ‘Van Agt Casanova’ met daarin de tekst “seks wordt obscuurder, neuken kost geld”. Uiteraard krijgt de conservatieve Rooms-Katholieke justitieminister nog een extra veeg uit de pan van de antireligieuze punker: “Roomse mondje ging van kwek-kwek-kwek-kwek”.

Paul Tornado was niet de enige punker die aandacht had voor Van Agt: de band Rakketax (nummer: ‘Van Agt’) en Tedje en de Flikkers (ook zij noemden hun nummer ‘Van Agt’) hadden nog wel meer te vertellen aan Dries van Agt. Uit het nummer van Tedje en de Flikkers:

Je denkt dat je een held bent
De redder van het land
De koning van het moraal
Maar je bent een stomme rechtse lul
Flikker Van Agt het raam uit!

Daar zit geen woord Spaans bij. Van Agt versus de punkers stond symbool voor de verschillen in de maatschappij, wat in 1980 tot een climax kwam met grote rellen in Amsterdam tijdens de inauguratie van Beatrix. Rellen die eigenlijk pas in 2021 werden geëvenaard met de avondklonkplunderingen. Ook in 2021 hebben boze burgers een conservatief politicus gevonden om zich tegen af te zetten. De punkers van Hang Youth, die niet bepaald bekend staan om hun poëtische rookgordijnen, zongen in 2021 “ik geef een nier voor geen Rutte IV”.

Punkers die zingen over politici… het gooide ons terug in de tijd. Tussen Hang Youth en de Van Agt-liederen hadden we Kikkerspuug met ‘Ed Nijpels’, De Nixe met ‘Vonhoff’, Blafkat met ‘Lubbers’ en De Aanslag maakte een hele EP met ‘De Puinhopen van 8 jaar Balkenende’. Het behoeft geen toelichting dat het allemaal punknummers waren. En dan zijn er nog kleine toespelingen tot politici, zoals “de wallen van Wim Kok” in Brainpowers ‘Dansplaat’. Maar zo heftig en gericht tegen één persoon, als men zich eind jaren zeventig afzette tegen Van Agt, werd het nooit meer.

Hang Youth’s opmars was een welkome afwisseling, want in de laatste jaren waren de meeste nummers over politici ordinaire diss raps aan het adres van Geert Wilders. En natuurlijk Arjen Lubach: hij had in 2019 een hit met het nummer ‘Bed in bed dan Baudet’. Verder is er de laatste jaren amper gezongen over politici. En dat terwijl we best een aardige traditie kennen met – naast de genoemde punknummers – bijvoorbeeld hiphoptrack ‘Janmaat’ en het carnavalshitje ‘Den Uyl is in den olie’.

Hij moet ’t maar versieren bij al die Arabieren
Als haremmeisje met een blonde pruik
Ik zie hem daar al dansen, knipogen en sjansen
Jopie met z’n blote witte buik
En mocht ’t daar niet lukken bij die Arabier
Dan rijden we voortaan op lekker schuimend bier

Het laatstgenoemde nummer is een spraakmakende samenwerking tussen de atypische politicus Boer Koekoek en Vader Abraham. Koekoek is hiermee de enige Nederlandse politicus die ooit op nummer één heeft gestaan. Eclatant was dat dit werd bereikt met een nummer over een andere politicus. En Van Agt? Al dan niet beïnvloed door de kritiek op hem, werd hij langzaamaan progressiever en staat hij intussen bekend als een GroenLinks-stemmer. Waar muziek wel niet toe kan leiden…