Campagnemuziek top-10

Over twee maanden zijn er weer verkiezingen. Maar verwacht niet teveel van de politieke campagnes en de muziek die erbij wordt gebruikt, want de provinciale verkiezingen leven altijd net effe wat minder (ondanks dat partijen voornemens zijn om er meer aan uit te geven dan gebruikelijk). Daarom heb ik een top-10 campagnemuziek uit het verleden gebundeld, een toplijstje die de kracht en de risico’s van een campagneplaat laat zien.

10) Flikker van Agt het raam uit!

Liedjes óver politici pakken zelden goed uit voor de betreffende politici. HANG YOUTH zong over Rutte, Lubach over Baudet, Kikkerspuug over Nijpels, Vlafkat over Lubbers, De Aanslag over Balkenende en dan negeren we maar even alle diss raps over Wilders. Van Agt verslaat iedereen: over hem werden drie (punk)nummers geschreven: deze, deze en deze. Laatstgenoemde werd iconisch omdat het de boeken inging als het eerste Nederlandstalige punknummer én vanwege de tekst natuurlijk: “Roomse mondje ging van kwek-kwek-kwek-kwek”.

9) Dancing queen

Politici weten dat één moment je kan maken of breken. Bij Liz Truss was het ofwel de krop sla ofwel de video van Beyoncé na afloop die erg hard binnen kwam. Theresa May deed een verwoede poging om tijdens het congres van haar ‘Tories’ zichzelf als hip te profileren. Want ja, ze ziet er dan uit als een omaatje, maar ze is heus lekker soepel in de heupen. Dat wilde ze bewijzen op de klanken van ABBA’s Dancing Queen en dat werd… zeer ongemakkelijk.

8) Overwinning claimen

Hoe claim je een overwinning? Simpel, zegt Marcon, One More Time! Een pareltje op uitslagenavond in Nederland was Pechtold die onder de klanken van Trumpets de overwinning claimt. “You see that girl with the big tic tac (…) Head to the floor, girl!” Hij werd er zelf ongemakkelijk van. Rutte die met de klanken van Coldplay’s Viva La Vida opkomt (“It was never, never an honest word, that was when I ruled the world”) was net íets onschuldiger. In dit interview bespreek ik ze.

7) Zelfspot

We blijven nog even bij Rutte. Toen hij in 2019 zijn tekst kwijt was in het debat en riep om zijn assistente Caroliene, knipoogde hij bij de uitslagenavond naar dit incident door op te komen met ‘Sweet Caroline’. CDA en PvdA hadden het daarvoor al over dezelfde boeg gegooid door na een pijnlijke nederlaag met zelfspot te reflecteren: CDA deed dat in 2012 met Tubthumping (“I get knocked down but I get up again”) en PvdA in 2017 met Waterloo.

6) Profileren met muziek

Eigenlijk is campagnemuziek natuurlijk bedoeld om jezelf te profileren. Je positioneert jezelf bijvoorbeeld als iemand van het volk of als iemand die heel hip is. Bij nummers 4 t/m 1 zie je hoe het kan werken, maar het mooie aan Forum voor Democratie is dat zij een nummer gebruiken dat inhoudelijk ook goed past bij hun vrijheidsstandpunt: Leef van André Hazes.

5) Den Uyl is in den olie

Liedjes over politici zijn meestal negatief, zie 10, en dat geldt ook voor deze track. Het is echter geen boos lied, maar een carnavalslied. En saillant: de artiest is óók een politicus: Boer Koekoek. Oftewel, we zien een politicus die samen met Vader Abraham op carnavaleske wijze vertelt wat hij van de premier vindt. Den Uyl is dronken van de olieperikelen ten tijde van de oliecrisis.

4) Boze artiesten

Donald Trump trok zich niets aan van welk-advies-dan-ook en daarmee joeg hij artiesten tegen zich in het harnas doordat hij zonder toestemming hun muziek gebruikte. Andere politici luisteren wel naar boze artiesten, en dat gebeurde nogal eens. Henk en Henk van Het Goede Doel werden bijvoorbeeld boos toen Wilders hun nummer België gebruikte, Borsato toen PvdA zijn nummer Rood gebruikte en dat gold ook voor Willy Alberti toen CDA Een Glimlach van een Kind wilde gebruiken. Een klassieker in dit verhaal is Born in the USA. Raegan wilde met dat nummer Amerika als trots land neerzetten, maar Bruce reageerde: ten eerste is het een anti-Amerika lied en ten tweede: ik ben een democraat! Raegan trok het nummer direct terug.

3) Yes we can!

Obama gebruikte niet alleen muziek van Bruce, maar bewust ook van donkere artiesten om zijn achtergrond te onderstrepen. Iconisch werd ook het nummer Yes We Can van will.i.am. Normaliter adviseer ik politici geen eigen nummers te laten schrijven, vaak loopt dat niet goed af, maar bij Obama kon het. Te meer omdat zijn lijfspreuk werd gekozen als titel en refrein van het nummer. Pareltje!

2) Godfather van de Nederlandse campagnemuziek

De godfather van de campagnemuziek in Nederland is natuurlijk Bob Fosko. Hij werd jarenlang succesvol ingezet door dé campagnepartij van Nederland: de SP. Hij maakte een reeks prachtige nummers waarin heel duidelijk de campagnekoers werd uiteengezet, het socialistische gedachtegoed werd overgedragen en de lijsttrekker in het zonnetje werd gezet.

1) Don’t Stop

Als je het hebt over steengoede campagnemuziek, roepen velen direct Don’t Stop van Fleetwood Mac voor de campagne van Bill Clinton. Oogt wellicht als een veilige keuze, maar het nummer heeft alles wat de Amerikaanse kiezer toen nodig had. Het was nostalgisch (voelt als: vóór acht jaar Bush was alles beter, daar willen we naar terug), zonder dat het dit expliciet uitsprak. Daarnaast was het energiek en uptempo. Een lekkere meeklapper. En de live-uitvoering met grote artiesten was een schot in de roos.